Prent van Kitagawa Utamaro (1753?-1806) uit Momochidori: kyōka-awase (百千鳥狂歌合) uit 1791.

Links op deze prent staat de Japanse struikzanger (Horornis diphone), Japans uguisu鶯.
Het gedicht bij deze vogel is van Nori no Yūyū (則有遊).

のきちかく ほゝうとつくる 一声は 我恋中を みたかうぐひす

noki chikaku hohō to tsukuru hitokoe wa ware koinaka o mita ka uguisu

Vanaf de dakrand klinkt het helder: ‘hokekjo’! Het lijkt wel lachen – is dat een zanger die mij en mijn geliefde bespiedt?

De uguisu is alom tegenwoordig als symbool van de lente, evenals de tak met pruimenbloesem waarop hij is afgebeeld. Normaal gesproken is de zang de voorbode van de lente, maar hier suggereert de dichter dat de vogel een voyeur is bij het liefdesspel. De zang van de Japanse struikzanger wordt door moderne vogelboeken eerder weergegeven als hokekyo dan als hohō, wat mij ertoe heeft doen besluiten het metrisch beter passende ‘hokekjo’ te gebruiken.

Rechts op de prent staat de bonte mees (Parus varius), Japans yamagara 山雀. Yamagara is de naam voor de bonte mees, maar de afgebeelde vogel lijkt in de tekening van het verenkleed meer op de tsurisugara (buidelmees, Remiz pendulinus).
Het gedicht bij deze vogel is van Ki no Sadamaru (紀定丸) (1760-1841).

君は床を もぬけのくるみ わればかり　 ちからおとしの 恋の山がら

kimi wa toko o monuke no kurumi ware bakari chikara otoshi no koi no yamagara

Je bed een lege notendop, in mijn deken lig ik gewikkeld, verpletterd door liefdesdruk, zwaar als een mees uit de bergen.

De term kurumi ware bakari slaat enerzijds op het kraken van een walnoot en het resultaat daarvan, de lege notendop, anderzijds op het feit dat de dichter gewikkeld ligt in zijn deken, een teken van eenzaamheid. Het woord yama ‘berg’ is een spilwoord, eerst in de term koi no yama ‘berg van liefde’ en vervolgens in de naam van de vogel yamagara. De zwaarte van de mees – een kenmerk dat bij deze vogels niet direct voor de hand ligt – kan verklaard worden uit het feit dat het gara uit de naam een associatie oproept met karai(-garai) ‘moeilijk’, ‘pijnlijk’.

Terug naar de pagina “Koor van vogels”.
Terug naar de overzichtspagina van de 15 kaarten.
Vertaling van de gedichten © Steven Hagers.